İŞ GÜVENLİĞİ UZMANI
6331
sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu gereği işverenlerin mesleki
risklerin önlenmesi ve bu risklerden korunmasına yönelik çalışmaları da
kapsayacak iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin sunulması için,
işyerinin tehlike sınıfı ve çalışan sayısını dikkate alarak iş güvenliği
uzmanı görevlendirme yükümlülüğü bulunmaktadır. İşveren, çalışanları
arasında belirtilen niteliklere sahip çalışanı var ise görevlendirerek,
yok ise Ortak Sağlık Güvenlik Birimlerinden hizmet alarak bu
yükümlülüğünü yerine getirebilmektedir.
İş güvenliği uzmanının görevleri;
a) Rehberlik;
1. İşyerinde yapılan çalışmalar ve
yapılacak değişikliklerle ilgili olarak tasarım, makine ve diğer
teçhizatın durumu, bakımı, seçimi ve kullanılan maddeler de dâhil olmak
üzere işin planlanması, organizasyonu ve uygulanması, kişisel koruyucu
donanımların seçimi, temini, kullanımı, bakımı, muhafazası ve test
edilmesi konularının, iş sağlığı ve güvenliği mevzuatına ve genel iş
güvenliği kurallarına uygun olarak sürdürülmesini sağlamak için işverene
önerilerde bulunmak.
2. İş sağlığı ve güvenliğiyle ilgili alınması gereken tedbirleri işverene yazılı olarak bildirmek.
3. İşyerinde meydana gelen iş
kazası ve meslek hastalıklarının nedenlerinin araştırılması ve
tekrarlanmaması için alınacak önlemler konusunda çalışmalar yaparak
işverene önerilerde bulunmak.
4. İşyerinde
meydana gelen ancak ölüm ya da yaralanmaya neden olmayan, ancak
çalışana, ekipmana veya işyerine zarar verme potansiyeli olan olayların
nedenlerinin araştırılması konusunda çalışma yapmak ve işverene
önerilerde bulunmak.
b) Risk değerlendirmesi;
İş
sağlığı ve güvenliği yönünden risk değerlendirmesi yapılmasıyla ilgili
çalışmalara ve uygulanmasına katılmak, risk değerlendirmesi sonucunda
alınması gereken sağlık ve güvenlik önlemleri konusunda işverene
önerilerde bulunmak ve takibini yapmak.
c) Çalışma ortamı gözetimi;
1. Çalışma
ortamının gözetiminin yapılması, işyerinde iş sağlığı ve güvenliği
mevzuatı gereği yapılması gereken periyodik bakım, kontrol ve ölçümleri
planlamak ve uygulamalarını kontrol etmek.
2. İşyerinde kaza, yangın veya
patlamaların önlenmesi için yapılan çalışmalara katılmak, bu konuda
işverene önerilerde bulunmak, uygulamaları takip etmek; doğal afet,
kaza, yangın veya patlama gibi durumlar için acil durum planlarının
hazırlanması çalışmalarına katılmak, bu konuyla ilgili periyodik
eğitimlerin ve tatbikatların yapılmasını ve acil durum planı
doğrultusunda hareket edilmesini izlemek ve kontrol etmek.
ç) Eğitim, bilgilendirme ve kayıt;
1. Çalışanların iş sağlığı ve
güvenliği eğitimlerinin ilgili mevzuata uygun olarak planlanması
konusunda çalışma yaparak işverenin onayına sunmak ve uygulamalarını
yapmak veya kontrol etmek.
2. Çalışma
ortamıyla ilgili iş sağlığı ve güvenliği çalışmaları ve çalışma ortamı
gözetim sonuçlarının kaydedildiği yıllık değerlendirme raporunu işyeri
hekimi ile işbirliği halinde EK-2’deki örneğine uygun olarak hazırlamak.
3. Çalışanlara yönelik bilgilendirme faaliyetlerini düzenleyerek işverenin onayına sunmak ve uygulamasını kontrol etmek.
4. Gerekli
yerlerde kullanılmak amacıyla iş sağlığı ve güvenliği talimatları ile
çalışma izin prosedürlerini hazırlayarak işverenin onayına sunmak ve
uygulamasını kontrol etmek.
5. Bakanlıkça belirlenecek iş sağlığı ve güvenliğini ilgilendiren konularla ilgili bilgileri, İSG KATİP’ e bildirmek.
d) İlgili birimlerle işbirliği;
1. İşyeri hekimiyle birlikte iş
kazaları ve meslek hastalıklarıyla ilgili değerlendirme yapmak,
tehlikeli olayın tekrarlanmaması için inceleme ve araştırma yaparak
gerekli önleyici faaliyet planlarını hazırlamak ve uygulamaların
takibini yapmak.
2. Bir
sonraki yılda gerçekleştirilecek iş sağlığı ve güvenliğiyle ilgili
faaliyetlerin yer aldığı yıllık çalışma planını işyeri hekimiyle
birlikte hazırlamak.
3. Bulunması halinde üyesi olduğu iş sağlığı ve güvenliği kuruluyla işbirliği içinde çalışmak,
4. Çalışan temsilcisi ve destek elemanlarının çalışmalarına destek sağlamak ve bu kişilerle işbirliği yapmak
6331
sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu gereği işverenlerin mesleki
risklerin önlenmesi ve bu risklerden korunmasına yönelik çalışmaları da
kapsayacak iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin sunulması için,
işyerinin tehlike sınıfı ve çalışan sayısını dikkate alarak işyeri
hekimi ve diğer sağlık personeli olarak görevlendirme yükümlülüğü
bulunmaktadır. İşveren, çalışanları arasında belirtilen niteliklere
sahip çalışanı var ise görevlendirerek, yok ise Ortak Sağlık Güvenlik
Birimlerinden hizmet alarak bu yükümlülüğünü yerine getirebilmektedir.
İşyeri hekiminin görevleri;
a) Rehberlik;
1. İş sağlığı ve güvenliği
hizmetleri kapsamında çalışanların sağlık gözetimi ve çalışma ortamının
gözetimi ile ilgili işverene rehberlik yapmak.
2. İşyerinde
yapılan çalışmalar ve yapılacak değişikliklerle ilgili olarak işyerinin
tasarımı, kullanılan maddeler de dâhil olmak üzere işin planlanması,
organizasyonu ve uygulanması, kişisel koruyucu donanımların seçimi
konularının iş sağlığı ve güvenliği mevzuatına ve genel iş sağlığı
kurallarına uygun olarak sürdürülmesini sağlamak için işverene
önerilerde bulunmak.
3. İşyerinde çalışanların sağlığının geliştirilmesi amacıyla gerekli aktiviteler konusunda işverene tavsiyelerde bulunmak.
4. İş
sağlığı ve güvenliği alanında yapılacak araştırmalara katılmak, ayrıca
işin yürütümünde ergonomik ve psikososyal riskler açısından çalışanların
fiziksel ve zihinsel kapasitelerini dikkate alarak iş ile çalışanın
uyumunun sağlanması ve çalışma ortamındaki stres faktörlerinden
korunmaları için araştırmalar yapmak ve bu araştırma sonuçlarını
rehberlik faaliyetlerinde dikkate almak.
5. Kantin, yemekhane, yatakhane,
kreş ve emzirme odaları ile soyunma odaları, duş ve tuvaletler dahil
olmak üzere işyeri bina ve eklentilerinin genel hijyen şartlarını
sürekli izleyip denetleyerek, çalışanlara yürütülen işin gerektirdiği
beslenme ihtiyacının ve uygun içme suyunun sağlanması konularında
tavsiyelerde bulunmak.
6. İşyerinde
meydana gelen iş kazası ve meslek hastalıklarının nedenlerinin
araştırılması ve tekrarlanmaması için alınacak önlemler konusunda
çalışmalar yaparak işverene önerilerde bulunmak.
7. İşyerinde meydana gelen ancak
ölüm ya da yaralanmaya neden olmadığı halde çalışana, ekipmana veya
işyerine zarar verme potansiyeli olan olayların nedenlerinin
araştırılması konusunda çalışma yapmak ve işverene önerilerde bulunmak.
8. İş sağlığı ve güvenliğiyle ilgili alınması gereken tedbirleri işverene yazılı olarak bildirmek.
b) Risk değerlendirmesi;
1. İş
sağlığı ve güvenliği yönünden risk değerlendirmesi yapılmasıyla ilgili
çalışmalara ve uygulanmasına katılmak, risk değerlendirmesi sonucunda
alınması gereken sağlık ve güvenlik önlemleri konusunda işverene
önerilerde bulunmak ve takibini yapmak.
2. Gebe veya emziren kadınlar, 18
yaşından küçükler, meslek hastalığı tanısı veya ön tanısı olanlar,
kronik hastalığı olanlar, yaşlılar, malul ve engelliler, alkol, ilaç ve
uyuşturucu bağımlılığı olanlar, birden fazla iş kazası geçirmiş olanlar
gibi özel politika gerektiren grupları yakın takip ve koruma altına
almak, bilgilendirmek ve yapılacak risk değerlendirmesinde özel olarak
dikkate almak.
c) Sağlık gözetimi;
1. Sağlık gözetimi kapsamında
yapılacak işe giriş ve periyodik muayeneler ve tetkikler ile ilgili
olarak çalışanları bilgilendirmek ve onların rızasını almak.
2. Gece postaları da dâhil olmak üzere çalışanların sağlık gözetimini yapmak.
3. Çalışanın kişisel özellikleri,
işyerinin tehlike sınıfı ve işin niteliği öncelikli olarak göz önünde
bulundurularak uluslararası standartlar ile işyerinde yapılan risk
değerlendirmesi sonuçları doğrultusunda;
a. Az tehlikeli sınıftaki işyerlerinde en geç beş yılda bir,
b. Tehlikeli sınıftaki işyerlerinde en geç üç yılda bir,
c. Çok
tehlikeli sınıftaki işyerlerinde en geç yılda bir defa olmak üzere
periyodik muayene tekrarlanır. Ancak işyeri hekiminin gerek görmesi
halinde bu süreler kısaltılır.
4. Çalışanların yapacakları işe
uygun olduklarını belirten işe giriş ve periyodik sağlık muayenesi ile
gerekli tetkiklerin sonuçlarını EK-2’de verilen örneğe uygun olarak
düzenlemek ve işyerinde muhafaza etmek.
5. Özel
politika gerektiren gruplar, meslek hastalığı tanısı veya ön tanısı
alanlar, kronik hastalığı, madde bağımlılığı, birden fazla iş kazası
geçirmiş olanlar gibi çalışanların, uygun işe yerleştirilmeleri için
gerekli sağlık muayenelerini yaparak rapor düzenlemek, meslek hastalığı
tanısı veya ön tanısı almış çalışanın olması durumunda kişinin çalıştığı
ortamdaki diğer çalışanların sağlık muayenelerini tekrarlamak.
6. Sağlık sorunları nedeniyle işe
devamsızlık durumları ile işyerinde olabilecek sağlık tehlikeleri
arasında bir ilişkinin olup olmadığını tespit etmek, gerektiğinde
çalışma ortamı ile ilgili ölçümler yapılmasını planlayarak işverenin
onayına sunmak ve alınan sonuçların çalışanların sağlığı yönünden
değerlendirmesini yapmak.
7. Çalışanların
sağlık nedeniyle tekrarlanan işten uzaklaşmalarından sonra işe
dönüşlerinde talep etmeleri halinde işe dönüş muayenesi yaparak eski
görevinde çalışması sakıncalı bulunanlara mevcut sağlık durumlarına
uygun bir görev verilmesini tavsiye ederek işverenin onayına sunmak.
8. Bulaşıcı hastalıkların kontrolü
için yayılmayı önleme ve bağışıklama çalışmalarının yanı sıra gerekli
hijyen eğitimlerini vermek, gerekli muayene ve tetkiklerinin yapılmasını
sağlamak.
9. İşyerindeki
sağlık gözetimi ile ilgili çalışmaları kaydetmek, iş güvenliği uzmanı
ile işbirliği yaparak iş kazaları ve meslek hastalıkları ile ilgili
değerlendirme yapmak, tehlikeli olayın tekrarlanmaması için inceleme ve
araştırma yaparak gerekli önleyici faaliyet planlarını hazırlamak ve bu
konuları da içerecek şekilde yıllık çalışma planını hazırlayarak
işverenin onayına sunmak, uygulamaların takibini yapmak ve EK-3’te
belirtilen örneğine uygun yıllık değerlendirme raporunu hazırlamak.
ç) Eğitim, bilgilendirme ve kayıt;
1. Çalışanların
iş sağlığı ve güvenliği eğitimlerinin ilgili mevzuata uygun olarak
planlanması konusunda çalışma yaparak işverenin onayına sunmak ve
uygulamalarını yapmak veya kontrol etmek.
2. İşyerinde ilkyardım ve acil
müdahale hizmetlerinin organizasyonu ve personelin eğitiminin sağlanması
çalışmalarını ilgili mevzuat doğrultusunda yürütmek.
3. Yöneticilere,
bulunması halinde iş sağlığı ve güvenliği kurulu üyelerine ve
çalışanlara genel sağlık, iş sağlığı ve güvenliği, hijyen, bağımlılık
yapan maddelerin kullanımının zararları, kişisel koruyucu donanımlar ve
toplu korunma yöntemleri konularında eğitim vermek, eğitimin
sürekliliğini sağlamak.
4. Çalışanları işyerindeki riskler, sağlık gözetimi, yapılan işe giriş ve periyodik muayeneler konusunda bilgilendirmek.
5. İş
sağlığı ve güvenliği çalışmaları ve sağlık gözetimi sonuçlarının
kaydedildiği yıllık değerlendirme raporunu iş güvenliği uzmanı ile
işbirliği halinde EK-3’teki örneğine uygun olarak hazırlamak.
d) İlgili birimlerle işbirliği;
1. Sağlık
gözetimi sonuçlarına göre, iş güvenliği uzmanı ile işbirliği içinde
çalışma ortamının gözetimi kapsamında gerekli ölçümlerin yapılmasını
önermek, ölçüm sonuçlarını değerlendirmek.
2. Bulunması halinde üyesi olduğu iş sağlığı ve güvenliği kuruluyla işbirliği içinde çalışmak.
3. İşyerinde iş sağlığı ve güvenliği konularında bilgi ve eğitim sağlanması için ilgili taraflarla işbirliği yapmak.
4. İş kazaları ve meslek
hastalıklarının analizi, iş uygulamalarının iyileştirilmesine yönelik
programlar ile yeni teknoloji ve donanımın sağlık açısından
değerlendirilmesi ve test edilmesi gibi mevcut uygulamaların
iyileştirilmesine yönelik programların geliştirilmesi çalışmalarına
katılmak.
5. Çalışma
Gücü ve Meslekte Kazanma Gücü Kaybı Oranı Yönetmeliğine göre meslek
hastalığı ile ilgili sağlık kurulu raporlarını düzenlemeye yetkili
hastaneler ile işbirliği içinde çalışmak, iş kazasına uğrayan veya
meslek hastalığına yakalanan çalışanların rehabilitasyonu konusunda
ilgili birimlerle işbirliği yapmak.
6. İş sağlığı ve güvenliği alanında yapılacak araştırmalara katılmak.
7. Gerekli
yerlerde kullanılmak amacıyla iş sağlığı ve güvenliği talimatları ile
çalışma izin prosedürlerinin hazırlanmasında iş güvenliği uzmanına katkı
vermek.
8. Bir sonraki yılda
gerçekleştirilecek iş sağlığı ve güvenliğiyle ilgili faaliyetlerin yer
aldığı yıllık çalışma planını iş güvenliği uzmanıyla birlikte
hazırlamak.
9. İşyerinde
görevli çalışan temsilcisi ve destek elemanlarının çalışmalarına destek
sağlamak ve bu kişilerle işbirliği yapmak.